Hałas to jeden z największych wrogów efektywnego uczenia się. W warunkach nadmiernego natężenia dźwięku koncentracja spada, a przyswajanie wiedzy staje się znacznie trudniejsze — zarówno dla uczniów, jak i nauczyciela. W przypadku lekcji, np. języka angielskiego, gdzie komunikacja ustna i skupienie na dźwiękach mają kluczowe znaczenie, kontrola poziomu hałasu nabiera szczególnego znaczenia. Dlatego umiejętność zarządzania głośnością podczas zajęć to nie tylko kwestia komfortu, ale i skuteczności nauczania. Na opanowanie tego aspektu składa się wiele czynników: odpowiednie przygotowanie sali lekcyjnej, dobór materiałów dydaktycznych, ale przede wszystkim zdolność nauczyciela do zapanowania nad grupą i stworzenia atmosfery sprzyjającej pracy.
Zarządzanie hałasem
Hałasem trzeba się nauczyć zarządzać. Nie ma sensu z nim walczyć, ponieważ chcemy aktywnych, dynamicznych, zaangażowanych uczniów. Permanentne ich uciszanie, krytykowanie zbyt głośnych dyskusji i zabaw może przynieść odwrotny skutek od oczekiwanego. Kiedy pomyślisz o zarządzaniu hałasem, zupełnie inaczej podchodzisz do problemu. Nie chodzi o to, aby zabronić uczniom funkcjonowania w takim głośnym środowisku, ale o to, by sprawić, żeby w odpowiednich momentach, potrafili się wyciszyć i skupić. Skala tego wyciszenia może być różna: kiedy pracujemy indywidualnie, kiedy ktoś ma prezentację, kiedy przedstawiasz zadanie do wykonania lub zaczynasz tłumaczyć nowe zagadnienie. Zanim zaczniesz próbować kolejnych technik, które ułatwią Ci zarządzanie hałasem w klasie, pomyśl o swoim nastawieniu. Jeśli przyjmiesz odpowiednią perspektywę, łatwiej Ci będzie wprowadzić konkretne rozwiązania. Pamiętaj, nie walcz – zarządzaj!
Jak opanować hałas?
Twórczy hałas często jest na lekcjach nawet pożądany. Co jednak w przypadku, kiedy z tego dynamicznego chaosu chcesz przejść do indywidualnych zadań, nad którymi uczniowie muszą się po prostu skupić? Jednym z najprostszych, a jakże skutecznych rozwiązań, który ułatwi Twoją pracę w szkole języka angielskiego czy też w trakcie kursu angielskiego dla firm, są: attention gletters, a więc zawołania, których pierwszą część wygłaszasz Ty, resztę uczniowie. To sposób na interakcję, ale jednocześnie wyraźny sygnał, czego oczekujesz od grupy. Spróbuj: „Hocus Pocus…Everybody Focus!” albo „Avengers….Assemble!”, gdy masz w klasie miłośników Marvela.
Możecie wspólnie z grupą wymyślić także własne hasło. Z pewnością z pomocą przyjdą Ci także umówione gesty, kartki, które ograniczą pytania wygłaszane na głos (np. o wyjście do łazienki), które rozbijają skupienie innych uczniów. Quiet signals i wiele im podobnych rozwiązań to techniki, które naprawdę mogą wprowadzić zarządzanie hałasem w grupie na zupełnie nowy poziom.
Ciekawym rozwiązaniem w pracy w szkole języka angielskiego są także voicemeeters, które można samodzielnie wykonać i sygnalizować za ich pomocą, czego się oczekuje od uczniów. Z pomocą przychodzi także technologia i aplikacje, które możesz wykorzystać w podobny sposób. Nie zapominaj także, że odpowiednio zaprojektowane przerwy i zajęcia ruchowe pomagają w prowadzeniu zajęć i późniejszym skupieniu uczniów.
Well-being i ściszony głos
Prostym, a jakże skutecznym sposobem na uciszenie grupy, jest ściszenie własnego głosu. Uczniowie Cię nie słyszą zbyt dobrze, więc automatycznie milkną, żeby zrozumieć, o co Ci chodzi. Ty w ten sposób nie tylko zyskujesz większy porządek na lekcji, lecz także dbasz higienę pracy w szkole języka angielskiego: o swoje gardło i struny głosowe, które w tej pracy są narażone na nieustanne zmęczenie i związane z tym choroby.
10 sposobów na opanowanie hałasu w trakcie lekcji
🧩 1. Ustal jasne zasady dotyczące ciszy i komunikacji
- Na początku roku (lub nowego cyklu zajęć) wspólnie z uczniami ustalcie, kiedy można rozmawiać, a kiedy obowiązuje cisza.
- Zapiszcie te zasady w widocznym miejscu (np. na plakacie w klasie).
- Stosuj konsekwentne, ale spokojne przypomnienia o zasadach — nigdy nie przypominaj o zasadach krzykiem.
🎯 2. Wykorzystaj sygnały zamiast głosu
- Zamiast uciszać klasę podnoszeniem głosu, wprowadź umówiony sygnał – np. dzwoneczek, klaskanie, podniesienie ręki, gest „ciszy”.
- Po pewnym czasie uczniowie nauczą się reagować automatycznie na ten znak.
🪑 3. Zadbaj o układ sali
- Ustaw ławki tak, aby uczniowie mieli dobry kontakt wzrokowy z nauczycielem i tablicą – to ogranicza rozproszenie.
- Unikaj sytuacji, w których część uczniów siedzi tyłem do źródła dźwięku lub do siebie nawzajem w sposób sprzyjający rozmowom.
- Jeśli to możliwe, zminimalizuj pogłos (np. poprzez zasłony, dywaniki, tablice korkowe, rośliny).
🧘 4. Stosuj przerwy ciszy
- Wprowadź krótkie momenty „ciszy i skupienia” – np. 30 sekund, podczas których uczniowie milkną i przygotowują się do kolejnego zadania.
- Takie rytuały pomagają wyciszyć klasę i poprawić koncentrację.
🧠 5. Zmieniaj tempo i formy pracy
- Długie, jednostajne zadania sprzyjają znudzeniu i rozmowom.
- Stosuj naprzemiennie różne formy aktywności: indywidualne, w parach, w grupach i na forum.
- Zaznaczaj wyraźnie, że w danym momencie np. „teraz pracujemy w ciszy przez 5 minut”.
🗣️ 6. Ucz uczniów „pozytywnej komunikacji”
- Rozmawiaj o tym, czym jest szacunek dla innych i jak hałas utrudnia wszystkim naukę.
- Można przeprowadzić krótką aktywność pokazującą, jak trudno się skupić w hałasie – to zwiększa świadomość uczniów.
⏳ 7. Reaguj wcześnie i spokojnie
- Hałas narasta, jeśli nauczyciel ignoruje pierwsze oznaki rozproszenia.
- Lepiej przerwać lekcję na chwilę i przywrócić uwagę klasy niż kontynuować w chaosie.
- Używaj spokojnego tonu – krzyk tylko pogarsza sytuację akustyczną i wizerunek nauczyciela.
🧩 8. Stwórz kulturę ciszy i skupienia
- Chwal klasy lub grupy, które potrafią pracować w ciszy („Świetnie, dzisiaj naprawdę skoncentrowani!”).
- Wprowadź element grywalizacji – np. system punktów za spokojną pracę.
🎧 9. Korzystaj z pomocy technologii lub materiałów
- W niektórych szkołach stosuje się mierniki hałasu – np. aplikacje, które pokazują poziom dźwięku i zmieniają kolor, gdy robi się zbyt głośno.
- Warto też wyposażyć klasę w elementy pochłaniające dźwięk (np. filcowe nakładki na krzesła).
❤️ 10. Daj przykład
- Nauczyciel, który mówi spokojnie i nie podnosi głosu, modeluje pożądane zachowania.
- Spokojna, wyważona mowa sprawia, że uczniowie automatycznie obniżają głośność swoich wypowiedzi.
Czytaj też: Profesjonalna organizacja szkoleń krok po kroku – od scenariusza po zaplecze techniczne
Dodaj komentarz