W swoim miejscu pracy często mamy kontakt z różnymi ludźmi, część to klienci, kontrahenci lub podwykonawcy, ale przeważająca grupa to nasi współpracownicy. W rozbudowanym środowisku pracy spotykamy się także z olbrzymią ilością różnych charakterów i usposobień, co często wiąże się z wymianą poglądów i konfliktami, a to znów może prowadzić do poważniejszych konsekwencji. Jedną z nich jest mobbing. Czym jest mobbing, jak go rozpoznać i jak przeciwdziałać? Ja może nieść skutki? Odpowiedzią na te pytania zajmiemy się w dzisiejszym artykule.

Czym jest mobbing w pracy?

Definicja mobbingu, którą zawiera kodeks pracy to:

Art.  94(3). §  2. 

Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.

Jak to pojęcie mobbingu najlepiej przełożyć na zachowanie dotyczące pracownika? Są to wszelkie działania wycelowane w pracownika, czy to przez jego przełożonego, czy przez innych pracowników, mające na celu negatywny wpływ na zdrowie psychicznie, bądź doprowadzenie do sytuacji, by pracownik wskutek mobbingu rozwiązał umowę.

Przykłady mobbingu

Najczęstszymi przykładami mobbingu, z którymi można się spotkać w karierze zawodowej, są:

• zaniżanie wartości pracownika poprzez wygłaszanie negatywnych uwag na temat danej osoby,
• nieuzasadniona krytyka, i podważanie kompetencji,
• powierzanie zbyt trudnych zadań przekraczających możliwości bądź wiedzę danego pracownika,
• izolowanie pracownika od reszty zespołu,
• wygłaszanie kłamliwych informacji i plotek na temat pracownika mających wywołać poczucie poniżenia,
• molestowanie seksualne,
• zlecanie zadań zagrażających zdrowiu.

To tylko niektóre przejawy mobbingu, najbardziej podstawowe. Niektóre rozwiązania stosowane przez pracodawców czy pracowników, mogą być bardziej subtelne, rozbudowane lub nie wpisywać się dokładnie w ramy wymienionych przykładów, a prowadzić do tych samych skutków.

Przykłady to jedno, ale dużo groźniejsze są skutki mobbingu i konsekwencje dla osoby prześladowanej. A są to:

• rozstrój zdrowia, tak psychicznego jak i fizycznego,
• naruszenia nietykalności cielesnej (przemoc nigdy nie jest rozwiązaniem, ale osoba doprowadzona na skraj wytrzymałości psychicznej nie zawsze postępuje racjonalnie),
• zmniejszenie wydajności,
• doprowadzenie do choroby psychicznej,
• okaleczanie się, samobójstwo.

Jak przeciwdziałać mobbingowi?

Nie ma na to idealnej rady czy sposobu. Konieczne jest ciągłe monitorowanie zespołu pracowników, reagowanie na nawet najmniejsze oznaki mobbingu, prowadzenie szkoleń i warsztatów mających wyjaśnić i nagłośnić zasady działania kultury organizacyjnej firmy. Nie wolno także bagatelizować żadnych doniesień i skarg na ewentualne przypadki mobbingu złożone przez osoby poszkodowane i prześladowane. Ponadto konsekwencje powinno wyciągać się bez pobłażania.

Gdzie zgłosić mobbing w pracy?

Pierwszym organem, do którego mobbing powinien być zgłoszony, to przełożony, o ile oczywiście nie jest on sprawcą mobbingu. Pomocy możemy i powinniśmy szukać też u osób na wyższych stanowiskach i w dziale kadr. Zawsze w formie pisemnej, aby mieć dowód, że konkretne działania w danej sprawie zostały podjęte. Jeśli to nie przyniesie oczekiwanego rezultatu, możemy odwołać się do wyższej instancji, czyli Państwowej Inspekcji Pracy, która powinna udzielić nam pomocy i wsparcia w obronie praw pracowników.

Pamiętajmy jednak, że to ofiara mobbingu musi udowodnić mobbing w pracy. Warto, więc jeśli jesteś ofiarą mobbingu zapisywać wszelkie przejawy, ataki, komentarze czy uwagi, nagrywać rozmowy, a także poszukać ewentualnych świadków. Wszystkie te rzeczy przydadzą się kiedy nastąpi skierowanie sprawy do sądu pracy i rozpocznie się postępowanie sądowe.

Mobbing a prawa poszkodowanego

Jeśli jednak udowodniliśmy swoje racje, a dodatkowo jesteśmy w stanie potwierdzić, że mobbing wywołał rozstrój zdrowia, albo skończył się utratą pracy, to jako ofiara mamy prawo dochodzić swoich praw i żądać od pracodawcy odszkodowania.

Udowodnienie mobbingu nie jest łatwe, wiąże się często z doprowadzeniem do pogorszenia zdrowia fizycznego i psychicznego. Dodatkowo prawo pracy ma wiele skomplikowanych i niejasnych niuansów, dobrze jest się z nim zapoznać i niezależnie czy jesteśmy pracodawcą, czy pracownikiem przejść dodatkowe szkolenia z zakresu prawa pracy. W tej kwestii warto skorzystać z wiedzy i doświadczenia specjalistów. Firma Most Wanted od lat zajmuje się rekrutacją pracowników oraz doradztwem w zarządzaniu zasobami ludzkimi. Prowadzi szereg profesjonalnych szkoleń, dzięki którym można poznać swoje prawa i dowiedzieć się jak reagować w momencie, gdy są łamane lub naginane. Doświadczeni wykładowcy w jasny sposób przedstawią przykłady przejawów mobbingu i sposoby jak mu przeciwdziałać. Tego typu wiedza pomoże rozwiązać problem już na samym początku jego powstania, a tym samym uniknąć poważnych, negatywnych konsekwencji.